Στο πρόβλημα των σκουπιδιών υπάρχουν λύσεις. Οι αποφάσεις και οι δράσεις λείπουν.

Είμαστε στο «και πέντε» για την εύρεση μακροχρόνιας, συμφέρουσας, οικολογικής λύσης για το πρόβλημα των σκουπιδιών. Τα γεγονότα, και μάλιστα τα δυσάρεστα και τα αρνητικά, τρέχουν πριν από εμάς και εμείς ακολουθούμε ασθμαίνοντας.

Το πρόβλημα ξεκινάει από το γεγονός πως ο παλαιός τρόπος με τους χώρους ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων (Χ.Α.Δ.Α.), τις γνωστές χωματερές, έχει «πεθάνει». Η χώρα μας πληρώνει κάθε χρόνο τεράστια ποσά σε πρόστιμα για κάθε χωματερή που λειτουργεί, αλλά και πρόστιμα για κάθε Χ.Α.Δ.Α. που μπορεί μεν να είναι ανενεργή, αλλά δεν έχουν γίνει έργα αποκατάστασής της. Φυσικά όλα αυτά τα πρόστιμα δεν θα καλυφθούν από τον Κρατικό Προϋπολογισμό αλλά προβλέπεται να μετακιλιθούν στους Δήμους όπου βρίσκονται οι Χ.Α.Δ.Α. και δυστυχώς στους Δημότες.

Αυτό το φαινόμενο των σκουπιδιών και των χωματερών οφείλουμε ως πολιτισμένη κοινωνία να το απορρίψουμε και να το σταματήσουμε. Οφείλουμε να στραφούμε σε καταλληλότερες και ορθολογικότερες λύσεις.

Οφείλουμε να μεταβούμε στο επόμενο σκαλί. 

Να δημιουργήσουμε και να εμπιστευτούμε κατάλληλα διαμορφωμένους χώρους, που να μπορούμε να εναποθέσουμε αστικά στερεά απόβλητα, ώστε να ελαχιστοποιούνται οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις αλλά και οι αρνητικές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία.

Στους χώρους αυτούς, που ονομάζονται Χ.Υ.Τ.Α, και που πραγματοποιούνται υγειονομικές ταφές απορριμμάτων, διαστρώνονται, συμπιέζονται, και στο τέλος της ημέρας σκεπάζονται με αδρανές υλικό, συνήθως χώμα. Έτσι μειώνεται στο ελάχιστο ο κίνδυνος για διασπορά των απορριμμάτων από τον άνεμο, αλλά και για δυσάρεστες οσμές. 

Η λειτουργία των Χ.Υ.Τ.Α προϋποθέτει την ύπαρξη ανακύκλωσης, μιας και τα ανακυκλούμενα υλικά δεν είναι δεκτά.

Ανάλογο της έκτασης του κάθε Χ.Υ.Τ.Α είναι και το όριο ζωής του, που κατά μέσο όρο δεν υπερβαίνει τα 15 χρόνια. 

Αλλά μήπως, μετά από τόσες καθυστερήσεις και κωλυσιεργίες η μέθοδος αυτή αρχίζει να ξεπερνιέται και να αποτελεί παρελθόν; Και μετά τι;

Μετά θα πρέπει να οργανωθούν χώροι, οι οποίοι θα αποτελούν την εξέλιξη των Χ.Υ.Τ.Α, οι οποίοι θα αποτελούν μια μέθοδο ελεγχόμενης και οργανωμένης διάθεσης των απορριμμάτων στο έδαφος, κάτω από συγκεκριμένες προδιαγραφές. Αυτοί οι χώροι είναι οι Χ.Υ.Τ.Υ (Χώρος Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων).

Το πιο σημαντικό στοιχείο είναι ότι ο Χ.Υ.Τ.Υ δεν δέχεται όλα τα απορρίμματα. Πριν φθάσουν τα απορρίμματα στους χώρους αυτούς, θα πρέπει να υπάρξει συστηματική ανακύκλωση στην οποία απομακρύνονται χαρτί, αλουμίνιο, πλαστικό, λευκοσίδηρος, σίδηρος, ύφασμα, γυαλί, ξύλο και ότι άλλο υλικό μπορεί να ανακυκλωθεί και να επαναχρησιμοποιηθεί. 

Έτσι, καταλήγουν στον Χ.Υ.Τ.Υ υπολείμματα τροφών κατά κύριο λόγο, με άμεσο αποτέλεσμα τη μείωση του όγκου των σκουπιδιών, τη μείωση της έκτασης του απαιτούμενου χώρου και τη μεγαλύτερη διάρκεια ζωής του σε σχέση με έναν Χ.Υ.Τ.Α.

Τόσο ο Χ.Υ.Τ.Α, όσο και ο Χ.Υ.Τ.Υ είναι μέθοδοι απολύτως ασφαλείς και άοσμες, εφόσον κατασκευαστούν σωστά, βάσει των προβλεπόμενων προδιαγραφών και εφόσον χρησιμοποιηθούν και στο μέλλον σωστά.

Και μετά τι θα γίνει; Θα γίνουν τα νησιά εκτεταμένες «υπόσκαφες» χωματερές; 

Η διεθνής πρακτική έχει αποδείξει πως δεν θα πρέπει να έχουμε αυτή την εντύπωση, και πως η εικόνα μιας περιοχής μπορεί με σχεδιασμό, μέθοδο, ιδέες, γνώσεις και προ πάντων ευαισθησίες για το περιβάλλον να αλλάξει προς το καλύτερο. 

Το τεχνητό νησί σε στάδιο κατασκευής

Θέση του νησιού στον κόλπο του Τόκιο

Στη διεθνή πρακτική, λοιπόν, ένα παραδεισένιο τεχνητό νησί, κατασκευασμένο από σκουπίδια, αναδύεται στη μέση του κόλπου του Τόκιο. Από τη δεκαετία του 1970 η πόλη έχει χρησιμοποιήσει εκατομμύρια τόνους απορριμμάτων ως μπάζα για τη δημιουργία του νησιού. Η ιαπωνική πρωτεύουσα μεταμόρφωσε μια τεράστια χωματερή σε πυκνόφυτο τεχνητό δάσος, «Ούμι Νο Μόρι», ή «Θαλάσσιο Δάσος», όπως το ονομάζει ο διάσημος Ιάπωνας αρχιτέκτονας Ταντάο Αντο, ο οποίος είχε και την ιδέα και ο οποίος υπογραμμίζει πως «Η Γη θα έρθει αντιμέτωπη με το πρόβλημα των απορριμμάτων. Αυτός είναι ο λόγος που ήθελα να δείξω ότι τα σκουπίδια μπορούν να μετατραπούν σε δάσος. Αυτό το δάσος δεν ανήκει μόνο στο Τόκιο, αλλά σε όλο τον κόσμο». Το νησί του Θαλάσσιου Δάσους έχει έκταση 880 στρεμμάτων και απέχει 10 χλμ. από το Αυτοκρατορικό Παλάτι του Τόκιο. Συνδέεται με την πόλη μέσω υποθαλάσσιας σήραγγας. Αν το Τόκιο διοργάνωνε τους Ολυμπιακούς αγώνες του 2016, το "τεχνητό δάσος" θα φιλοξενούσε τους αγώνες ποδηλασίας, ενώ το κανάλι θαλασσινού νερού που διατρέχει το νησί θα χρησιμοποιόταν για τους αγώνες κωπηλασίας και κανόεκαγιάκ.

Κανάλι θαλασσινού νερού

Άλλο παράδειγμα σωστής διαχείρισης των σκουπιδιών, είναι το αρχιτεκτονικό project με την ονομασία Green Loop στην πόλη της Νέας Υόρκης, για τη δημιουργία νησιών κομποστοποίησης. Στη Νέα Υόρκη, λόγω έλλειψης χώρων, αναγκάζονται να μεταφέρουν τα σκουπίδια σε μεγάλες αποστάσεις με μεγάλο οικονομικό και περιβαλλοντικό κόστος.

Πρόκειται για κάτι σαν τεράστιες δεξαμενές οι οποίες βρίσκονται μέσα στο νερό. Στο κάτω επίπεδο θα μαζεύονται τα οργανικά λύματα της πόλης, που αποτελούν το 30% του συνολικού όγκου σκουπιδιών και θα επεξεργάζονται με την μέθοδο της κομποστοποίησης. Στο πάνω επίπεδο δημιουργούνται πάρκα και κήποι, όπου θα χρησιμοποιούν το επεξεργασμένο compost.

Τέτοια νησιά-κόμβοι θα υπάρχουν σαν ένα δίκτυο μέσα στην πόλη, όπου κάθε περιοχή θα έχει τον δικό της κοντινό κόμβο. Έτσι τα σκουπίδια δεν θα μεταφέρονται από όλη την πόλη σε ένα μόνο σημείο. Αυτή η σκέψη έρχεται σε πλήρη ευθυγράμμιση με την κατεύθυνση της Ε.Ε. για διαχείριση των απορριμμάτων σε μικρές μονάδες έτσι ώστε να μειωθούν τα δρομολόγια των απορριμματοφόρων και συνεπώς και η μόλυνση που προξενούν.

Τα πλεονεκτήματα της ιδέας είναι η δημιουργία νέων ελεύθερων χώρων αναψυχής για τους κατοίκους, ο περιορισμός των μετακινήσεων των απορριμματοφόρων με αποτέλεσμα την μείωση της κίνησης, του θορύβου, της ρύπανσης. Φυσικά είναι και η καλύτερη διαχείριση των σκουπιδιών και το παραγόμενο πολύτιμο προϊόν της κομποστοποίησης.

Οφείλουμε, πρωτίστως, να καταλάβουμε πως βρισκόμαστε μπροστά από το τέλος των χωματερών. Έχει έρθει η επόμενη ημέρα, έχει λήξει ο χρόνος της παράτασης, χωρίς όμως να έχει βρεθεί η αρμόζουσα λύση.

Λύσεις και ιδέες υπάρχουν. Απομένει ο σωστός κεντρικός σχεδιασμός, η βούληση και ο δαμασμός της γραφειοκρατίας.

........................................................
Οι φωτογραφίες είναι αλιευμένες από το διαδίκτυο.